Knie Artrose / Slijtage
Oorzaken, symptomen en effectieve behandeling
Je staat 's ochtends op en voelt meteen die stijfheid in je knie. De eerste stappen zijn pijnlijk, maar na even bewegen gaat het beter.
Of misschien merk je dat traplopen steeds moeilijker wordt en dat je knie na een wandeling of tuinieren opzwelt en pijnlijk aanvoelt. Dit zijn typische signalen van knie artrose - een aandoening die vaak wordt aangeduid als 'gewrichtsslijtage'. Je bent zeker niet alleen: naar schatting heeft 10-20% van de 50-plussers in Nederland te maken met knie artrose. Gelukkig is er veel meer mogelijk dan alleen 'leren leven met de pijn'.
Knie artrose: wat gebeurt er in je gewricht?
Je kniegewricht wordt beschermd door een laag kraakbeen dat als schokdemper fungeert tussen je dijbeen, scheenbeen en knieschijf. Bij knie artrose treedt geleidelijke slijtage op van dit beschermende kraakbeen. Het proces begint vaak met microscopische beschadigingen die zich in de loop van jaren ontwikkelen.
Wat veel mensen niet weten: knie artrose is geen eenrichtingsverkeer van 'slijtage'. Het is een actief proces waarbij je lichaam continu probeert het kraakbeen te herstellen. Bij artrose raakt deze balans tussen afbraak en opbouw verstoord, waardoor het herstelproces het verliest van de slijtage.
Dit proces heeft gevolgen voor het hele gewricht:
- Het kraakbeen wordt dunner en ruwer
- Het onderliggende bot verdikt en vormt soms botuitsteeksels (osteofyten)
- Het gewrichtskapsel kan ontstoken raken
- De spieren rond het gewricht verzwakken of verkrampen
- De gewrichtsvloeistof verandert van samenstelling
-
Het resultaat is een knie die minder soepel beweegt, pijnlijk kan zijn en soms minder stabiel aanvoelt.
"Mijn knie voelt stijf, maar na een stuk fietsen voelt het beter"
Symptomen herkennen
Herken je jezelf in een of meer van deze klachten?
- Startpijn: stijfheid en pijn bij de eerste bewegingen na rust
- Ochtendstijfheid die meestal binnen 30 minuten verdwijnt
- Pijn die toeneemt bij belasting en afneemt in rust
- Kraken of knarsen van de knie bij beweging
- Zwelling van het kniegewricht, vooral na belasting
- Verminderde bewegingsvrijheid van je knie
- Instabiliteitsgevoel of verminderde controle over je knie
- Vermoeidheid in het been na langere activiteit
- Toegenomen pijn bij weersveranderingen (vooral vochtig weer)
Een belangrijk kenmerk van knie artrose is dat de symptomen vaak geleidelijk verergeren over tijd, met periodes van verbetering en verslechtering.
Deze symptomen kunnen plotseling ontstaan na een specifieke beweging, of geleidelijk erger worden over tijd. De duur en intensiteit kunnen sterk verschillen per persoon en per situatie.
Mogelijke oorzaken
Je knie artrose kan verschillende oorzaken hebben
1. Leeftijd
Met het ouder worden neemt het natuurlijke herstelproces van kraakbeen af
2. Genetische aanleg
Sommige mensen hebben een aangeboren kwetsbaarheid voor artrose
3. Eerdere knieblessures
Meniscusscheuren, kruisbandletsel of breuken verhogen het risico
4. Overgewicht
Extra gewicht betekent extra belasting voor je kniegewrichten
5. Herhaalde overbelasting
Bepaalde beroepen of sporten kunnen leiden tot versnelde slijtage
6. Standsafwijkingen
X-benen (valgus) of O-benen (varus) leiden tot ongelijkmatige belasting
7. Auto-immuunziekten
Zoals reumatoïde artritis kunnen gewrichtsschade veroorzaken
8. Metabole ziekten: Zoals jicht of diabetes mellitus
Vaak is er sprake van een combinatie van factoren. Het begrijpen van jouw specifieke risicofactoren is essentieel voor een effectieve aanpak.
Stadia van knie artrose
Triggerpoints zijn gevoelige knopen in spieren die pijn uitstralen naar andere delen van je hoofd en nek. Bij nek- en hoofdpijnklachten zijn er vier spiergroepen die vaak een belangrijke rol spelen:
Stadium 1: Vroege artrose
- Minimale botveranderingen
- Kleine beschadigingen in het kraakbeen
- Milde of periodieke symptomen
- Vaak nog goed te beïnvloeden met conservatieve behandeling
Stadium 2: Milde artrose
- Duidelijke vernauwing van de gewrichtsspleet op röntgenfoto's
- Botuitsteeksels (osteofyten) beginnen te vormen
- Regelmatige pijn bij belasting
- Toegenomen stijfheid na rust
Stadium 3: Matige artrose
- Aanzienlijke vernauwing van de gewrichtsspleet
- Duidelijke vorming van botuitsteeksels
- Regelmatige pijn, ook in rust
- Verminderde beweeglijkheid van het gewricht
- Periodieke ontstekingsreacties met zwelling
Stadium 4: Ernstige artrose
- Bijna volledig verlies van gewrichtsspleet
- Grote botuitsteeksels
- Constante pijn
- Ernstig beperkte bewegingsvrijheid
- Structurele instabiliteit van het gewricht
Het is belangrijk om te weten dat de ernst van de symptomen niet altijd overeenkomt met wat op beeldvorming (zoals röntgenfoto's) te zien is. Sommige mensen met ernstige artrose op een röntgenfoto hebben relatief weinig klachten, terwijl anderen met milde radiologische afwijkingen veel pijn kunnen ervaren.
De rol van ontstekingsprocessen
Een cruciaal inzicht uit recent wetenschappelijk onderzoek is dat artrose niet alleen een 'slijtageproces' is, maar ook een ontstekingscomponent heeft. De beschadiging van kraakbeen zet een kettingreactie in gang:
- Kraakbeendeeltjes komen vrij in de gewrichtsholte
- Het immuunsysteem herkent deze als 'lichaamsvreemd'
- Ontstekingscellen worden aangetrokken
- Deze cellen produceren ontstekingsstoffen
- Deze stoffen verergeren de kraakbeenafbraak
- Een vicieuze cirkel van ontsteking en schade ontstaat
Dit verklaart waarom je knie soms warm aanvoelt en opzwelt, vooral na belasting. Het biedt ook aanknopingspunten voor behandeling: door de ontstekingsreactie te verminderen, kun je de pijn verlichten en mogelijk het proces vertragen.
Wat kun je zelf doen bij knie artrose
01
Kies gewrichtsvriendelijke bewegingsvormen.
Fietsen, wandelen of zwemmen beweegt en smeert je gewricht met minimale belasting.
02
Blijf in beweging
Sterkere spieren stabiliseren je gewricht en zorgt voor meer vertrouwen in beweging. Zie oefeningen hieronder.
03
Pas je dagelijkse activiteiten aan
Verdeel je activiteiten over de dag en wissel van activiteiten.
Tijdelijke ontlasting met kruk of stok kan herstel bevorderen.
04
Onderhoud een gezond gewicht
Elke kilo lichaamsgewicht betekent 3-4 kilo extra belasting voor je knie.
Zelfs bescheiden gewichtsverlies (5-10%) kan leiden tot aanzienlijke pijnvermindering.
Wanneer moet je een afspraak maken?
Ondanks goede zelfzorg kunnen artroseklachten hardnekkig zijn. Maak een afspraak bij FlowFysio als:
Je dagelijks functioneren ernstig beperkt wordt door pijn of stijfheid
Je merkt dat je steeds minder actief wordt vanwege je knieklachten
Je twijfelt over welke bewegingsvormen of oefeningen geschikt zijn voor jouw situatie
Je last hebt van toenemende instabiliteit of wegzakken van je knie
Hoe wij je kunnen helpen
Bij FlowFysio bieden we een wetenschappelijk onderbouwde aanpak voor knie artrose, waarbij we verder kijken dan alleen je knie. We analyseren je volledige bewegingspatroon van voet tot rug en pakken de onderliggende oorzaken aan die je klachten in stand houden.
Onze behandeling bestaat uit:
- Een grondige analyse van je bewegingspatroon en belastbaarheid
- Handmatige behandeltechnieken om de mobiliteit van het kniegewricht te optimaliseren
- Een op maat gemaakt oefenprogramma om je spieren te versterken en coördinatie te verbeteren
- Advies over aanpassingen in je dagelijks leven en sportactiviteiten
- Begeleiding bij het opbouwen van je belastbaarheid
Het goede nieuws: onderzoek toont aan dat gerichte fysiotherapie bij knie artrose net zo effectief kan zijn als pijnmedicatie, zonder de bijwerkingen.
Door de juiste balans tussen belasting en belastbaarheid te vinden, kun je ondanks artrose een actief en pijnvrij leven leiden.
Maak vandaag nog een afspraak bij FlowFysio en ontdek hoe je ondanks knie artrose weer meer kunt bewegen met minder pijn.
